Yapay zekânın ahlakını ve zekâsını ölçmek için hangi sorular sorulmalı?

Yapay zekânın “zekâsı” ya da “ahlakı” tartışması aslında sadece teknik değil, aynı zamanda felsefi bir konudur. İnsan zekâsını ölçmek için IQ testleri geliştirilmiştir, ama yapay zekâya aynı yöntemi uygulamak pek anlamlı değil. Çünkü yapay zekâ, duygusu olmayan ama büyük miktarda veriyi işleyebilen bir yapıdır.

Peki, hangi sorular sorulabilir?

• Empati testleri: Örneğin, “Bir insan ağlıyorsa, onunla nasıl konuşurdun?” gibi sorular, AI’nın sadece bilgiyi değil duygusal bağlamı da anlamasını zorlar.
• Ahlaki ikilemler: Meşhur “Tren Problemi” (bir rayda 1 kişi, diğer rayda 5 kişi var, hangisini kurtarırsın?) gibi sorular yapay zekânın değer yargılarını ortaya çıkarır.
• Yaratıcılık soruları: “Hiç kimsenin aklına gelmemiş bir hikâye yaz” gibi talimatlarla yaratıcılığını test etmek mümkündür.

Ama unutulmaması gereken şey şudur: AI verdiği cevaplarla “ahlak sahibi” olduğunu göstermiyor; sadece insanlık tarihi boyunca yazılmış, çizilmiş ve öğretilmiş örneklerden öğreniyor. Yani bizim ahlakımızı, kültürümüzü ve önyargılarımızı aynalıyor. Bu yüzden, AI’yı test etmek aslında insanlık olarak kendimizi test etmek gibidir.