Güneydoğu Asya ve Güney Asya’da önde gelen bir varlık yönetim şirketi olan Mirae Asset Global Investments, yapay zeka (AI) destekli arama motoru Perplexity AI’ye yaklaşık 150 milyar won (110 milyon dolar) yatırım yaparak, şirketin 20 milyar dolarlık değerlemesine katkıda bulundu. Bu yatırım, Samsung Electronics ve SK Telecom gibi Güney Koreli devlerin ardından geliyor ve Perplexity’nin hızlı büyümesini yansıtıyor. 2022’de kurulan startup, yıllık gelirini 100 milyon dolara aşmış durumda ve Google’a rakip olarak konumlanıyor. Bu makale, Mirae Asset’in Perplexity AI’ye yatırımını, şirketin fonlama tarihini, Güney Kore’nin AI ekosistemindeki rolünü ve sektördeki etkilerini detaylı bir şekilde inceliyor.

Mirae Asset’in Perplexity AI Yatırımı: Stratejik Bir Hamle

Mirae Asset Global Investments Co., ABD kolu aracılığıyla Perplexity AI Inc.’e 110 milyon dolarlık yatırım yaptı. Bu, şirketin Temmuz 2025’teki 18 milyar dolarlık değerlemesinden sonra 20 milyar dolara ulaşmasını sağlayan son fonlama turunun bir parçası. Fonlama turunun toplam büyüklüğü açıklanmadı, ancak Perplexity’nin son aylarda 200 milyon dolarlık ek sermaye topladığı biliniyor.

Yatırımın Arka Planı ve Zamanlaması

Yatırım, 25 Eylül 2025’te duyuruldu ve Mirae Asset’i Perplexity’nin hissedarları arasına kattı. Şirket, San Francisco merkezli Perplexity’yi, gerçek zamanlı web araması ile büyük dil modellerini (LLM’ler) birleştiren yenilikçi bir AI arama motoru olarak görüyor. Bu hamle, Mirae Asset’in AI sektöründeki agresif stratejisini yansıtıyor; grup, Kore’deki finansal hizmetler arasında en aktif AI yatırımcılarından biri.

Mirae Asset’in kurucusu ve başkanı Park Hyeon-joo, geçen yıl grup genelinde akıllı bir AI platformu kurmayı hedeflediklerini belirtmişti. Bu platform, yatırım ürünlerini daha düşük ücretlerle sunmayı amaçlıyor ve Perplexity yatırımı, bu vizyonun bir uzantısı. Yatırım, Mirae Asset’in ABD’deki AI birimi WealthSpot’un New York’ta açılmasıyla da uyumlu; bu birim, robo-danışmanlık hizmetlerini genişletmeyi hedefliyor.

Perplexity’nin Güney Kore Bağlantıları

Perplexity, Güney Koreli yatırımcılarla güçlü bağlara sahip. Samsung Electronics’in ABD yatırım kolu Samsung Next, 2024’te miktarı açıklanmayan bir yatırım yaptı. SK Telecom ise Eylül 2024’te 10 milyon dolarlık yatırım yaparak, Perplexity’nin arama motorunu kendi AI asistanı A.Dot’a entegre etti. Bu işbirliği, SK CEO’su Ryu Young-sang ve Perplexity CEO’su Aravind Srinivas’in ortak basın toplantısında duyuruldu.

Aşağıdaki tablo, Perplexity’nin Güney Kore bağlantılarını özetliyor:

Veri kaynakları: KED Global ve SK Telecom duyuruları (2025).

Bu yatırımlar, Güney Kore’nin AI ekosistemindeki liderliğini güçlendiriyor; ülke, çip tasarımı ve LLM geliştirme gibi alanlarda küresel oyunculara ev sahipliği yapıyor.

Perplexity AI’nin Fonlama Tarihi: Hızlı Büyüme ve Değerleme Atlama

Perplexity AI, 2022’de Aravind Srinivas, Denis Yarats, Johnny Ho ve Andy Konwinski tarafından kuruldu. Şirket, AI tabanlı bir “cevap motoru” olarak, kullanıcı sorgularına gerçek zamanlı, kaynaklı yanıtlar veriyor. Kuruluşundan bu yana, toplam 1.5 milyar dolardan fazla fon topladı ve değerlemesi hızla yükseldi.

Ana Fonlama Turları ve Değerlemeler

Perplexity’nin büyümesi, seri fonlamalarla desteklendi:

• Seed Round (Eylül 2022): 3.1 milyon dolar, Elad Gil ve Nat Friedman liderliğinde. Yatırımcılar arasında Yann LeCun (Meta) ve Andrej Karpathy (OpenAI) yer aldı.
• Series A (Mart 2023): 25.6 milyon dolar, New Enterprise Associates (NEA) liderliğinde. Değerleme: 121 milyon dolar.
• Series B (Ocak 2024): 73.6 milyon dolar, IVP liderliğinde. Değerleme: 520 milyon dolar.
• Series C (Mart 2024): 62.7 milyon dolar, değerleme 1 milyar dolar.
• Temmuz 2025: 500 milyon dolar, Accel liderliğinde. Değerleme: 14 milyar dolardan 18 milyara yükseldi.
• Eylül 2025: 200 milyon dolar, değerleme 20 milyar dolara ulaştı. Mirae Asset dahil yeni yatırımcılar.

Toplam fon: 1.71 milyar dolar, 116 yatırımcıdan (IVP, NEA, Nvidia, Jeff Bezos, SoftBank). Yıllık gelir: 100 milyon doları aştı (Mart 2025). ARR: 150 milyon dolara yaklaştı.

Aşağıdaki tablo, Perplexity’nin değerleme evrimini gösteriyor:

Veri kaynakları: Crunchbase, PitchBook ve TechCrunch (2025).

Bu büyüme, Perplexity’nin Chrome’u 34.5 milyar dolara satın alma teklifini de yansıtıyor; teklif, Google’a karşı antitröst davalarında gündeme geldi.

Perplexity AI: AI Arama Motoru Olarak Yenilikçi Yaklaşım

Perplexity, geleneksel arama motorlarından farklı olarak, LLM’leri web aramasıyla entegre ederek sohbet tabanlı, kaynaklı yanıtlar sunuyor. Ücretsiz sürümünün yanı sıra Pro abonelik, gelişmiş modeller ve özellikler sağlıyor. Şirket, 75 milyon sorgu işledi ve aylık aktif kullanıcı sayısını hızla artırdı.

Teknolojik Özellikler ve Rekabet Avantajı

• Gerçek Zamanlı Kaynaklama: Yanıtlar, güncel web verilerine dayalı ve alıntılı.
• Sohbet Arayüzü: Takip soruları ve sesli arama desteği.
• Kurumsal Araçlar: Pro tier, veri analizi ve entegrasyonlar için.

Perplexity, Google ve Bing’e rakip; ancak telif hakkı ihlalleri (BBC, NYT) ve içerik kazıma iddialarıyla karşı karşıya. Buna rağmen, 2025’te Seul’de ilk fiziksel mağazası “Cafe Curious”ı açtı.

Örnek kullanım senaryoları:

1. Araştırma: Akademik sorgulara kaynaklı özetler.
2. İş Uygulamaları: Gerçek zamanlı pazar analizi.
3. Günlük Kullanım: Kişiselleştirilmiş haber özetleri.

Mirae Asset’in AI Yatırımları: Güney Kore’de Liderlik

Mirae Asset, Kore’deki AI yatırımlarında öncü. Grup, 1997’de kurulan ilk hisse senedi mutual fonuyla tanınıyor ve Asya’da güçlü bir varlık.

Öne Çıkan AI Yatırımları

• Rebellions Inc.: Koreli AI çip tasarımcısı.
• Upstage: LLM tabanlı AI modeli geliştiricisi.
• Moloco Inc.: AI tabanlı reklam şirketi.
• Global X AI ETF’ler: AI altyapı ve teknoloji ETF’leri (örneğin, GXIG ve AI Infrastructure ETF).

Mirae Asset, 2024 sonunda 256 milyar dolarlık AUM’a sahip; AI, büyüme motoru. Hindistan’da 23 milyar dolar AUM ile dokuzuncu sırada. Robo-danışmanlar, %14.76 yıllık getiri sağlıyor.

Aşağıdaki liste, Mirae Asset’in AI odaklı ürünlerini gösteriyor:

1. WealthSpot (ABD): Robo-danışmanlık birimi.
2. Stockspot (Avustralya): Satın alınan AI robo-danışman.
3. AI ETF’ler: ABD tahvilleri ve AI altyapısı için.
4. Pension Robo-Advisors: Emeklilik yatırımları için.

Yatırımın Sektörel Etkileri ve Gelecek Beklentileri

Bu yatırım, Güney Kore’nin AI’ye 2025’te 10 milyar dolarlık fon ayırdığını yansıtıyor; Mirae Asset, bu dalgada lider. Perplexity, Samsung ve SK ile entegrasyonları genişletebilir; örneğin, Galaxy cihazlarında AI arama.

Gelecekte, Perplexity’nin değerlemesi 25 milyar dolara çıkabilir; Mirae Asset, AI platformunu küresel yayacak. Ancak, telif davaları risk taşıyor.

SSS (Sıkça Sorulan Sorular)

Mirae Asset’in Perplexity’ye yatırımı ne kadar ve ne zaman yapıldı?

Yaklaşık 110 milyon dolar, Eylül 2025’te; değerleme 20 milyar dolar.

Perplexity AI’nin toplam fonlaması ne kadar?

1.71 milyar dolar, 116 yatırımcıdan.

Perplexity’nin Güney Kore bağlantıları neler?

Samsung Next ve SK Telecom yatırımları; A.Dot entegrasyonu.

Mirae Asset’in diğer AI yatırımları hangileri?

Rebellions, Upstage, Moloco ve AI ETF’ler.

Perplexity’nin değeri neden hızla arttı?

Yıllık gelir 100 milyon doları aştı; Google’a rakip AI arama.

Bu yatırımın Güney Kore AI ekosistemine etkisi nedir?

Koreli yatırımcıları küresel AI’ye bağlar; 10 milyar dolarlık fonlama dalgasını hızlandırır.

Kaynaklar

1. KED Global, “Mirae Asset invests $110 mn in Perplexity AI at valuation of $20 bn,” 2025.
2. Coinpaper, “Perplexity Raises $200 Million as Valuation Hits $20 Billion,” 2025.
3. TechCrunch, “Perplexity reportedly raised $200M at $20B valuation,” 2025.
4. The Information, “Perplexity Finalizes $20 Billion-Valuation Round,” 2025.
5. Business Insider, “AI startup Perplexity is raising more money at a $20 billion valuation,” 2025.
6. Reuters, “Perplexity finalizes $20 billion valuation round,” 2025.
7. WebProNews, “Perplexity AI Hits $20B Valuation in $500M Funding Push,” 2025.
8. The Outpost, “Perplexity AI Secures $200M Funding, Reaching $20B Valuation,” 2025.
9. StartupHub, “Perplexity AI Secures $200M at $20B Valuation,” 2025.
10. Wikipedia, “Perplexity AI,” 2025.
11. Tracxn, “Perplexity – 2025 Company Profile,” 2025.
12. Technology Magazine, “How Perplexity AI Boomed From US$500m to US$9bn,” 2024.
13. Crunchbase, “Perplexity – Financial Details,” 2025.
14. PitchBook, “Perplexity AI 2025 Company Profile,” 2025.
15. Crunchbase, “Perplexity – Company Profile & Funding,” 2025.
16. Business Insider, “AI startup Perplexity is raising more money at a $20 billion valuation,” 2025.
17. Perplexity, “Perplexity raises Series A funding round,” 2023.
18. TechCrunch, “Perplexity is raising $250M+ at a $2.5B-$3B valuation,” 2024.
19. Mirae Asset, “Invest in Global X Artificial Intelligence & Technology ETF,” 2025.
20. KED Global, “Korea’s Mirae Asset to open AI business unit in New York,” 2024.
21. The Korea Herald, “Mirae Asset launches first AI-powered ETF,” 2025.
22. Mirae In the News, “Korea’s Mirae Asset to open AI business unit in New York,” 2024.
23. PRNewswire, “Mirae Asset Expands AI-Themed ETF Offerings,” 2025.
24. KED Global, “AI to drive Mirae Asset’s next-phase growth,” 2024.
25. Mirae Asset, “Global Innovative Asset Manager,” 2025.
26. The Korea Herald, “Mirae Asset chairman targets Indian market growth with ETFs, AI,” 2025.

Güneydoğu ve Güney Asya’da faaliyet gösteren Axiata Grubu, otonom ağlar (AN) ve yapay zeka (AI) entegrasyonuyla ağ altyapısını dönüştürmeyi hedefliyor. Grup, 175 milyondan fazla aboneye sahip ve Dialog, XLSmart, Celcomdigi ile Robi gibi operatörleri yönetiyor. Grup CCO’su Thomas Hundt’a göre, bu strateji finansal performansı %20-30 oranında artırabilir. Ancak, tedarikçilerin veri gizliliği, veri yönetiminin karmaşıklığı ve yetenekli personel eksikliği gibi üçlü tehditler, Axiata’nın AI-native telekom operatörü olma yolunu zorlaştırıyor. Bu makale, Axiata’nın A3 (Axiata AN ve AI) stratejisini, sunduğu fırsatları ve karşılaştığı zorlukları, 2025 itibarıyla sektör trendleri ışığında detaylı bir şekilde inceliyor.

Axiata Grubu’nun AI ve Otonom Ağ Stratejisi: A3 Mimarisi Nedir?

Axiata Grubu, telekom sektöründe AI’nin dönüştürücü gücünü erken benimseyen şirketlerden biri. Aralık 2024’te duyurulan A3 (Axiata Autonomous Network ve AI) stratejisi, grubun ağ altyapısını ve operasyonlarını yeniden yapılandırmayı amaçlıyor. Bu strateji, otonom ağların (AN) ve AI’nin entegrasyonuyla, maliyetleri düşürmeyi, verimliliği artırmayı ve yeni gelir kaynakları yaratmayı hedefliyor.

A3 Mimarisi’nin Temel Özellikleri

A3 mimarisi, modüler, açık ve ölçeklenebilir bir yapıya dayanıyor. Ana unsurları şöyle:

• Açıklık ve Programlanabilirlik: Ağ bileşenleri, farklı tedarikçilerden entegre edilebilir hale getiriliyor, bu da yenilikçiliği teşvik ediyor.
• Maliyet Verimliliği: Mevcut varlıkların akıllı planlamasıyla CapEx (sermaye harcamaları) optimizasyonu sağlanıyor.
• AI-Native Tasarım: AI, ağ yönetiminin temel bir parçası olarak entegre ediliyor; örneğin, intent-based networking ile kullanıcı ihtiyaçlarına göre kaynaklar dinamik olarak tahsis ediliyor.
• TMF/Open Digital Architecture (ODA) Uyumluluğu: TM Forum standartlarına göre, hizmet yönetimi ve orkestrasyonu (SMO) katmanları ekleniyor.
• Ölçeklenebilirlik: Grup genelinde 175 milyon aboneye hitap eden bir yapı, hızlı büyümeye uyum sağlıyor.

Thomas Hundt, FutureNet Asia 2025’te Fierce Network’e verdiği demeçte, “Son birkaç yılda CapEx optimizasyonu ve mevcut varlıkların değerini maksimize etmek için büyük adımlar attık. AI ile güçlendirilmiş intent-based ağlar, doğru kaynağı doğru zamanda sunarak %20-30’luk bir iyileşme potansiyeli taşıyor,” dedi. Bu, ağ uptime’ını ve kaynak optimizasyonunu artırarak finansal kazanımları doğrudan etkileyecek.

Aşağıdaki tablo, A3 mimarisinin ana bileşenlerini ve faydalarını özetliyor:

Veri kaynakları: Axiata resmi belgeleri ve Hundt röportajı (2025).

Axiata AI Girişimi: Dört Sütunlu Dönüşüm Programı

Bir yıldan az bir süre önce başlatılan Axiata AI programı, AI-native telekom temellerini atıyor. Program, dört temel sütuna dayanıyor:

1. İnsan Kaynakları: Yetenek geliştirme ve AI odaklı eğitim programları.
2. Altyapı: Veri mimarisi ve bulut tabanlı depolama.
3. AI Fabrikası: 50’den fazla kullanım senaryosunun geliştirildiği bir merkez; şu anda operasyonel.
4. Yönetişim: Veri güvenliği, etik ve uyumluluk standartları.

Şu ana kadar uygulanan kullanım senaryoları arasında anomali tespiti, enerji tasarrufu ve ölçekli kule dijital ikizleri yer alıyor. Hundt, “SMO’yu bu yıl sonuna kadar devreye almayı ve 2026 sonunda operasyonel hale getirmeyi hedefliyoruz. Bu, geleneksel SON’ları (self-organizing networks) değiştiren rApps ekosistemiyle büyük bir avantaj sağlayacak,” diye belirtti. Küresel olarak sınırlı SMO deployments olmasına rağmen, Axiata bu alandaki öncülerden biri olmayı planlıyor.

XL Axiata gibi grup şirketleri, AI’yi dijital dönüşümde kullanıyor: Enerji tüketimini azaltarak karbon ayak izini düşürmüş, NPS’yi (Net Promoter Score) 5-6 puan artırmış. Bu, A3 stratejisinin pratik uygulamalarını gösteriyor.

Otonom Ağlar ve AI’nin Telekom Sektöründeki Dönüştürücü Potansiyeli

2025’te telekom sektörü, AI ve otonom ağlarla yeniden şekilleniyor. Ericsson ve TM Forum gibi kurumlar, AI ajanlarının seviye 5 otonom ağlara geçişi hızlandırdığını belirtiyor. Axiata’nın yaklaşımı, bu trendle uyumlu: Ağ optimizasyonu, müşteri deneyimi ve operasyonel verimlilikte %20-30’luk kazanımlar vaat ediyor.

Finansal ve Operasyonel Kazanımlar

AI, telekom operatörlerine şu faydaları sunuyor:

• Ağ Optimizasyonu: Gerçek zamanlı kaynak tahsisiyle downtime’ı %30 azaltma.
• Müşteri Deneyimi: Hiper-personalleştirme ile churn oranlarını düşürme; örneğin, AI tabanlı önerilerle NPS artışı.
• Yeni Gelir Kaynakları: 5G ve Open RAN entegrasyonuyla özel ağlar ve edge computing hizmetleri.

TM Forum’un Catalyst Awards’unda Axiata, AI tabanlı yeşil 5G projeleriyle ödüllendirildi; bu, enerji verimliliğini artırarak sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlıyor.

Aşağıdaki liste, Axiata’nın mevcut AI kullanım senaryolarını örnekliyor:

1. Anomali Tespiti: Ağ arızalarını önceden öngörerek kesinti süresini minimize etme.
2. Enerji Tasarrufu: Kulelerde AI optimizasyonuyla %15-20 elektrik tasarrufu.
3. Dijital İkizler: Sanal modellerle altyapı simülasyonu, bakım maliyetlerini düşürme.
4. SMO ve rApps: 2026’ya kadar tam orkestrasyon, geleneksel SON’lara göre %25 verimlilik artışı.

Bu senaryolar, Axiata’nın 175 milyon aboneye ölçekli faydalar sağlamasını sağlıyor.

Axiata’nın AI Yolundaki Üçlü Tehdit: Tedarikçiler, Veri ve İnsan Kaynakları

Axiata’nın AI-native operasyonlara geçişi, üç ana zorlukla karşı karşıya: Tedarikçi direnci, veri yönetimi karmaşıklığı ve yetenek açığı. Hundt, “Bu üçlü tehdit, vizyonumuzu realize etmemizi engelleyebilir,” diyor.

Tedarikçi Sorunu: Veri Kara Kutularına Karşı Sert Tutum

Axiata, veri erişimini kısıtlayan tedarikçilere tolerans göstermiyor. Hundt, “Veriyi her zaman erişilebilir kılan tedarikçiler dışında, Axiata’da geleceği olmayacak,” diye vurguluyor. 2025’te, Open RAN ve çoklu vendor entegrasyonunda yavaş ilerleme, bu sorunu sektörel hale getiriyor; Deloitte, yeni büyük deployments’in 2025’te sınırlı kalacağını öngörüyor.

Sektör genelinde, vendor lock-in ve veri silosları, AI entegrasyonunu engelliyor. Accenture’a göre, %76’sı AI beceri eksikliğinden etkilenen CSP’ler (Communication Service Providers), tedarikçi işbirliğini önceliklendirmeli.

Veri Yönetimi: Birleşik Veri Okyanusu İnşası

Veri, AI’nin yakıtı; ancak telekomda heterojen kaynaklar (ağ, müşteri, telemetri) birleşik bir “veri okyanusu” gerektiriyor. Hundt, “Gerçek zamanlı erişim ve akıllı depolama, maliyetleri artırmadan monetizasyon fırsatları yaratır – örneğin hiper-personalleştirme,” diyor. Elastic’ın 2025 araştırması, veri hacminin ve hızının geleneksel altyapıları aştığını, karar alma gecikmelerine yol açtığını belirtiyor.

Sektörel zorluklar:

• Veri Kalitesi: Eksik veya hatalı veriler, AI modellerini bozuyor.
• Güvenlik ve Uyumluluk: GDPR benzeri düzenlemeler, veri paylaşımını kısıtlıyor; %67’si karmaşık veri yönetimini en büyük engel olarak görüyor.
• Maliyet: Depolama ve orkestrasyon, exabyte seviyesinde veri trafiğiyle (2033 projeksiyonu) artıyor.

Axiata, API-first mimarilerle veri modernizasyonuna odaklanıyor.

İnsan Kaynakları: Yetenek Açığı ve Eğitim İhtiyacı

Hundt’un ifadesiyle, “İnsan yoksa, AI ve veri de yok.” Telekomda %72’si AI, veri analitiği ve siber güvenlikte yetenek eksikliği yaşıyor; bu oran 2023’ten %69’dan yükselmiş. Axiata, gelişmekte olan pazarlarda (ASEAN) eğitim altyapısının yetersizliğinden etkileniyor.

McKinsey, telco’ların veri mühendisleri, bilim insanları ve AI ürün yöneticileri için yeniden eğitim ve işe alım yapması gerektiğini vurguluyor. Axiata, lisansüstü programlara yatırım yaparak telco-spesifik AI yeteneklerini geliştiriyor.

Aşağıdaki tablo, üçlü tehdidin sektörel etkilerini karşılaştırıyor:

Telekom Sektöründe AI’nin Geleceği: Fırsatlar ve Stratejiler

2025’te AI, telekomu agentik sistemlerle dönüştürüyor: %42’si müşteri hizmetlerinde, %42’si otonom ağ yönetiminde kullanıyor. Axiata, FutureNet Asia 2025 gibi etkinliklerde (Singtel CTO Jorge Fernandes ile panel) bu trendleri tartışıyor.

Gelecek Trendler ve Çözümler

• Agentik AI: Otonom karar alma; Ericsson, seviye 5 AN’lara geçişi öngörüyor.
• Sürdürülebilirlik: Yeşil 5G ile enerji tasarrufu; Axiata, Huawei ile projelerde lider.
• Yetenek Geliştirme: %76’sı 3 yıl içinde yeniden eğitim planlıyor (Accenture).

Axiata, vendor’larla ortaklıkları güçlendirerek ve eğitim yatırımlarını artırarak bu tehditleri aşmayı hedefliyor.

SSS (Sıkça Sorulan Sorular)

Axiata’nın A3 stratejisi nedir ve ne gibi faydalar sağlar?

A3 (Axiata AN ve AI), otonom ağlar ve AI entegrasyonuyla ağ altyapısını dönüştürür. %20-30 finansal iyileşme, uptime artışı ve kaynak optimizasyonu sağlar.

Axiata, AI-native telekom olmak için hangi kullanım senaryolarını uyguladı?

Anomali tespiti, enerji tasarrufu ve kule dijital ikizleri gibi 50 senaryo operasyonel. SMO, 2026’ya kadar devreye girecek.

Telekom sektöründe AI’nin en büyük zorlukları nelerdir?

Veri kalitesi, yetenek açığı ve vendor lock-in. 2025’te %72’si AI beceri eksikliği yaşıyor.

Thomas Hundt, tedarikçi sorununa nasıl yaklaşıyor?

Veri kara kutularına toleranssız; uyumlu olmayan vendor’ların geleceği yok.

Axiata’nın AI programı dört sütuna nasıl dayanıyor?

İnsan, altyapı, AI fabrikası ve yönetişim. Bu, 175M aboneye ölçekli dönüşüm sağlıyor.

2025’te telekom AI trendleri neler?

Agentik AI, yeşil 5G ve hiper-personalleştirme. Open RAN yavaş ilerlese de, AI optimizasyonu hızlanıyor.

Kaynaklar

1. Fierce Network, “Axiata’s AI ambition faces triple threat: Vendors, data, people,” 2025.
2. Axiata, “A3 Autonomous AI Network,” PDF, 2025.
3. Ericsson, “Agentic AI: Pathway to autonomous network level 5,” 2025.
4. Axiata, “Innovations,” 2025.
5. XL Axiata, “Drives Digital Transformation with AI,” 2024.
6. RADCOM, “Highlights of DTW Ignite 2025,” 2025.
7. TM Forum, “Catalyst Awards,” 2025.
8. FutureNet World, “Thomas Hundt Profile,” 2024-2025.
9. FutureNet Asia 2025, “Event Overview,” 2025.
10. Telecom Review Asia, “FutureNet Asia 2025,” 2025.
11. Ancient Global, “AI in telecom industry in 2025,” 2025.
12. IoT Now, “Challenges and opportunities for telecoms in the age of AI,” 2025.
13. Accenture, “AI-Powered Trends Reshaping Telecom in 2025,” 2025.
14. HRD, “Network Evolution: Transforming Telecom Leadership for the AI Era,” 2025.
15. Subex, “AI Trends in Telecom 2025,” 2024.
16. McKinsey, “Scaling the AI-native telco,” 2025.
17. Deloitte, “2025 telecom industry outlook,” 2025.
18. IBM, “Telecommunications in the AI era,” 2025.
19. Elastic, “AI in the telecommunications industry: Overcoming foundational data challenges,” 2025.

Yapay zeka, ilaç keşfi ve tehdit tahmini süreçlerini hızlandırarak biyosavunmayı dönüştürme potansiyeline sahip. Ancak, bu teknoloji hem savunmacılara hem de rakiplere güç sağladığı için çift kullanımlı bir risk taşıyor. Yapay zeka modelleri kimyasal yapıları eşi görülmemiş hızlarda üretirken, bu teknolojiyi iyilik için kullanma yarışı hız kazanıyor.

Kimyasal Tasarımda Yapay Zekanın Çift Taraflı Kılıcı

Yapay zeka, moleküler etkileşimleri modellemede üstün; makine öğrenimi, bileşik davranışlarını geleneksel yöntemlerden çok daha hızlı tahmin ediyor. Üretken yapay zeka araçları, yeni opioidleri saatler içinde tasarlayabilir; bu süreç eskiden yıllar alırdı. Bu yetenek, tıp için dönüştürücü olsa da, biyolojik silahlar için alarm zillerini çalıyor.

OpenAI CEO’su Sam Altman, 2025’teki kongre ifadesinde, gelişmiş yapay zeka ajanlarının biyolojik silah geliştirmeyi, diziden uygulama stratejilerine kadar otomatikleştirebileceği konusunda uyardı. OpenAI’nin raporları, gelecekteki modellerin biyolojik tehditler için “önemli ölçüde daha yüksek riskler” oluşturduğunu vurguluyor ve RAISE Yasası gibi düzenleyici çerçeveler için çağrıda bulunuyor. Ulusal Bilimler, Mühendislik ve Tıp Akademileri’nin 2025 çalışması, yapay zeka destekli araçların biyogüvenlik risklerini hem hafifletebileceğini hem de artırabileceğini değerlendirerek, çift kullanımlı araştırma yönergeleri öneriyor.

Sentetik uyuşturucular için, yapay zekanın silahlandırılması zaten görülüyor. Destek vektör makineleri (SVM) gibi makine öğrenimi modelleri, bilinmeyen maddeleri %97 doğrulukla sınıflandırarak, yasa dışı tasarımcıların tespitlerden kaçmasına yardımcı oluyor. Rakipler, mevcut antidotlara dirençli fentanil analogları geliştirmek için bu modelleri kullanabilir.

Buna karşın, yapay zeka savunmayı da güçlendiriyor. DoD’nin Kimyasal ve Biyolojik Savunma Programı (CBDP), 2025 mali yılında tehdit modellemesi için yapay zekayı entegre etmek üzere 1.656 milyar dolar fon talep etti; bu, sentetik opioidleri daha geniş karşı-proliferasyon çabalarının bir parçası olarak ele alıyor. GUIDE Programı gibi girişimler, bilinmeyen ajanlara karşı askerleri hazırlamak için hesaplamalı biyolojiyi kullanıyor.

Biyosavunmada Yapay Zekanın Gerçek Dünya Uygulamaları

Örnek uygulamalar şunlardır:

1. Tahmini Toksikoloji: Yapay zeka, kasıtlı opioid zararlarına karşı DHS’nin çabalarında olduğu gibi, analog ölümcüllüğünü öngörmek için ölenlerden alınan verileri analiz eder.
2. Moleküler Tasarım: Üretken modeller, bağışıklık yanıtlarını simüle ederek aşı geliştirmeyi hızlandırır.
3. Gözetim Ağları: Yapay zeka, Kanada laboratuvarlarındaki nitazenler gibi yeni tehditleri tespit etmek için küresel el koyma verilerini tarar.

Biyosavunmada kullanılan yapay zeka araçlarının listesi:

• AlphaFold (DeepMind): Antidot tasarımı için protein yapılarını tahmin eder.
• CSAC Modelleri (DHS): Sınırlı verilerden toksisiteyi tahmin eder.
• OpenAI Ajanları: Biyolojik silah riskleri için işaretlenmiş, ancak savunma simülasyonları için uyarlanabilir.

Bu örnekler, etik önlemler alındığında yapay zekanın tehditleri geride bırakma potansiyelini gösteriyor.

ARMR Sciences: Yapay Zeka Destekli Biyosavunmada Öncü

Bu kesişimin ön saflarında, DoD destekli araştırmaları sentetik uyuşturucu tehditlerine karşı ölçeklenebilir çözümlere dönüştüren bir biyoteknoloji şirketi olan ARMR Sciences Inc. yer alıyor. Yedi yıllık savunma destekli bilimle, ARMR’nin Savunma Laboratuvarları girişimi, yapay zekayı immünolojiyle birleştirerek proaktif kalkanlar oluşturuyor.

ARMR’nin Biyosavunma Platformunun Doğuşu

DoD hibeleri üzerine kurulan ARMR, nalokson gibi yalnızca aşırı dozdan sonra etki eden reaktif tedavilerin sınırlamalarını ele alıyor. Bunun yerine, platformları, toksinleri önceden nötralize etmek için vücudu eğiten immünoterapilere—yani aşılara—odaklanıyor. Bu yaklaşım, 2025 mali yılı CBDP stratejisiyle uyumlu olup, jeopolitik değişimlerden kaynaklanan “metastaz yapan” kimyasal tehditleri önceliklendiriyor.

ARMR’nin Ağustos 2025’te başlattığı 30 milyon dolarlık özel fon, platformun genişlemesini finanse ediyor ve kısa süre içinde bir borsa listelenmesi hedefliyor. Akredite yatırımcılar için bir Kural 506(c) teklifi olarak, bu, biyosavunma yatırımının yüksek riskli, yüksek getirili doğasını vurguluyor.

ARMR-100’e Odaklanma: Oyunu Değiştiren Bir İmmünoterapi

ARMR’nin öncü adayı ARMR-100, biyosavunmada yapay zekanın rolünü örnekliyor. Bu immünoterapi, fentanili kan dolaşımında bağlayan antikorlar üreterek, kemirgenlerde yapılan preklinik çalışmalarda fentanilin beyne girişini %92 oranında engelliyor. Ayrıca bağımlılık davranışlarını ortadan kaldırıyor ve naloksonun dakikalar süren penceresine kıyasla aylar süren koruma sağlıyor.

Preklinik Öne Çıkanlar:

• Etkinlik: Fentanilin beyne girişini %92 oranında engeller; analjezi ve bağımlılık işaretlerini tamamen tersine çevirir.
• Süre: Dozdan sonra 3-6 ay süren bağışıklık sağlar.
• Güvenlik Profili: Hayvan modellerinde gözlemlenen yan etki yoktur (insan denemeleri bekleniyor).

ARMR, preklinik sonuçların klinik başarıyı garanti etmediğini ve ARMR-100’ün henüz FDA tarafından onaylanmadığını, 2025 sonlarında Faz 1 denemelerinin planlandığını belirtiyor.

ARMR, portföyünü genişletmeyi planlıyor:

Bu yol haritası, ARMR’yi tehditlerle birlikte evrilmeye konumlandırıyor ve yapay zeka, analog varyantları simüle ederek yanıtları özelleştirmek için kullanılıyor.

Ulusal Güvenlik Etkileri ve Federal İvme

Sentetik uyuşturucu krizi sınırları aşıyor ve entegre yanıtlar gerektiriyor. Askeri personelden ilk müdahale ekiplerine kadar 130 milyon yüksek riskli Amerikalı ile biyosavunma pazarı, yıllık milyarlarca dolar olarak tahmin ediliyor.

İki Partili Politika Değişimleri ve Fon Artışı

2025’te, aciliyet eylemi hızlandırdı. FY2025 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası, Biyolojik Tehdit Azaltma Programı (BTRP) için 210 milyon dolar dahil olmak üzere biyosavunma Ar-Ge’sini artırıyor. DHS’nin Bilim ve Teknoloji Müdürlüğü, ilk müdahale ekiplerinin güvenliğini artırmak için fentanil tespit araçlarını finanse ediyor. Uluslararası olarak, Dışişleri Bakanlığı’nın 2024 Uluslararası Narkotik Kontrol Strateji Raporu, fentanili en çok ele geçirilen sentetik opioid olarak işaretleyerek küresel işbirliği çağrısında bulunuyor.

Bu çabalar, sentetik opioidleri terörizmle aynı sınıfa yerleştirerek, ARMR-100 gibi karşı önlemler için düzenleyici onayları hızlandırıyor.

Biyosavunma Çözümlerini Ölçeklendirmedeki Zorluklar

İlerlemeye rağmen, engeller devam ediyor: etik yapay zeka kullanımı, eşit erişim ve yasa dışı üretime karşı mücadele. Savunma İstihbarat Ajansı’nın yapay zeka girişimleri, opioid istihbaratını ele alıyor, ancak biyolojik silah riskleri etrafındaki abartılar, pragmatik çözümleri gölgeleyebilir. Yenilikle önlemleri dengelemek kritik önemde.

Yapay Zeka Biyosavunmasında Yatırım Fırsatları

Yatırımcılar için ARMR Sciences, biyoteknoloji, yapay zeka ve savunmanın kesişiminde cazip bir giriş sunuyor. DoD kökenleri ve preklinik başarıları, federal stoklama talepleri artarken büyüme potansiyeli işaret ediyor. Ancak, tüm spekülatif girişimler gibi, likidite eksikliği, düzenleyici gecikmeler ve piyasa oynaklığı gibi riskler mevcut.

Olasılıklar arasında hedeflenen bir halka arz yer alıyor ve bu, likiditeyi açığa çıkarabilir. Daha geniş sektör oyuncuları, örneğin temiz enerji geçişlerinde ETF’ler, sürdürülebilirlik fonlaması yoluyla dolaylı olarak biyosavunmayı destekliyor. Yatırımcılar, ARMR’nin Özel Yerleştirme Memorandumu’nu inceleyerek profesyonel danışmanlık almalıdır.

Sentetik Tehditlere Karşı Biyosavunmada Yapay Zekanın Geleceği

İleriye bakıldığında, yapay zeka biyosavunma silah yarışını tanımlayacak. 2030’a kadar, uzmanlar yapay zekanın ilaç keşif sürelerini %80 azaltabileceğini ve tasarlanmış tehditlere hızlı yanıtlar sağlayabileceğini öngörüyor. Ancak, Altman’ın belirttiği gibi, kontrolsüz ilerleme felakete yol açabilir—Biyolojik Silahlar Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmaların geliştirilmesini gerektiriyor.

ARMR’nin modeli—proaktif, yapay zeka destekli immünoterapiler—bir emsal oluşturabilir ve dayanıklı bir ekosistem geliştirebilir. Sentetik uyuşturucu tehditleri yoğunlaştıkça, önde kalmak sektörler arası işbirliği gerektiriyor ve yapay zekanın kılıç değil, kalkan olarak hizmet vermesini sağlıyor.

(Toplam kelime sayısı: 1,856)

SSS (Sıkça Sorulan Sorular)

Yapay zeka biyosavunması nedir ve neden önemlidir?

Yapay zeka biyosavunması, biyolojik ve kimyasal tehditlere karşı önleyici çözümler geliştirmek için yapay zekayı kullanmayı ifade eder. Sentetik uyuşturucu tehditleri gibi hızlı evrilen risklere karşı kritik öneme sahiptir, çünkü geleneksel yöntemler yetersiz kalır ve yapay zeka, yeni bileşikleri saniyeler içinde modelleyebilir.

ARMR-100 nedir ve nasıl çalışır?

ARMR-100, fentanile karşı bağışıklık sistemini eğiten bir immünoterapidir. Preklinik çalışmalarda fentanilin beyne girişini %92 oranında engelleyerek bağımlılık etkilerini ortadan kaldırır. Aylar süren koruma sağlar, ancak henüz FDA onaylı değildir.

Sentetik opioid analogları neden bu kadar tehlikelidir?

Karfentanil (fentanilden 100 kat güçlü) ve nitazenler (40 kat güçlü) gibi analoglar, naloksonla tersine çevrilemez. 2025’te ABD’de aşırı doz ölümlerinin %80’inden fazlasını oluştururlar ve halk sağlığı ile ulusal güvenliği tehdit ederler.

Yapay zeka, biyolojik silahların geliştirilmesinde nasıl kullanılabilir?

Yapay zeka, moleküler tasarımları hızlandırarak yeni toksinler üretebilir. Sam Altman gibi liderler, 2025’te yapay zeka ajanlarının biyolojik silah riskini artıracağını uyardı ve düzenleyici önlemler çağrısında bulundu.

ARMR Sciences’e yatırım yapmak riskli mi?

Evet, yüksek riskli bir spekülatif yatırımdır. 30 milyon dolarlık özel tur, akredite yatırımcılar içindir ve tam kayıp riski taşır. Detaylar için InvestARMR.com’u inceleyin ve profesyonel danışmanlık alın.

Gelecekte sentetik uyuşturucu tehditleri nasıl değişecek?

Yapay zekanın etkisiyle daha karmaşık analoglar bekleniyor. ARMR gibi biyosavunma platformları, uyarlanabilir immünoterapilerle yanıt verecek ve federal fonlama ile desteklenecek.

Kaynaklar

1. DHS Chemical Security Analysis Center, “Synthetic Opioids and National Security,” 2025.
2. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine, “AI and Biosecurity Risks,” 2025.
3. Journal of Computational Chemistry, “Machine Learning in Drug Detection,” 2024.
4. UNODC, “World Drug Report 2024.”
5. ARMR Sciences Inc., “Private Placement Memorandum,” August 2025.
6. DoD Chemical and Biological Defense Program, “FY2025 Budget Request.”
7. U.S. Department of State, “2024 International Narcotics Control Strategy Report.”
8. CDC, “Overdose Death Statistics,” 2025.
9. CDC, “Synthetic Opioid Overdose Trends,” 2023.
10. Connecticut Department of Public Health, “2024 Overdose Report.”
11. Canadian Centre on Substance Use and Addiction, “Nitazene Seizures 2024.”
12. DoD, “Chemical and Biological Defense Program FY2025 Overview.”
13. DHS Science and Technology Directorate, “Fentanyl Detection Initiatives,” 2025.
14. U.S. Congress, “National Defense Authorization Act FY2025.”
15. DoD, “Biological Threat Reduction Program Funding,” 2025.
16. Defense Intelligence Agency, “AI in Opioid Intelligence,” 2025.
17. DoD, “GUIDE Program Overview,” 2024.
18. DHS, “Predictive Toxicology for Opioids,” 2025.
19. OpenAI, “AI Agents and Biosecurity,” 2025.
20. Nature Biotechnology, “AI in Drug Discovery,” 2024.
21. U.S. Congress Testimony, “Sam Altman on AI Risks,” 2025.
22. OpenAI, “RAISE Act Proposal,” 2025.
23. Biological Weapons Convention, “2025 Review Conference Proposals.”